Miejsce męczeństwa

Piaśnica – Miejsce mordu
Piaśnica Wielka to kaszubska wieś leżąca około 10 kilometrów na północ od Wejherowa. Pobliskie lasy piaśnickie (fragment Puszczy Darzlubskiej leżącej po lewej stronie szosy wiodącej z Wejherowa do Krokowej) Niemcy wybrali, jako miejsce masowych egzekucji.
Jesienią 1939r. rozstrzelano w tutejszych lasach około 2000 osób z terenu Kaszub i Wolnego Miasta Gdańska. Wśród ofiar byli przede wszystkim przedstawiciele inteligencji pomorskiej: księża, zakonnicy, naukowcy, urzędnicy, nauczyciele oraz żołnierze.
Łącznie na obszarze lasów piaśnickich, obejmującym ok. 250 km, wymordowano w przeciągu kilku miesięcy od 12000 do 14000 ludzi: mężczyzn, kobiet i dzieci. Piaśnica była największym – po obozie koncentracyjnym Stutthof – miejscem kaźni ludności polskiej na Pomorzu w okresie II wojny światowej.

 

Zacieranie śladów
Wiosną 1940r., po zakończeniu akcji eksterminacyjnej w Piaśnicy, okupanci przystąpili do maskowania miejsca zbrodni poprzez sadzenie krzewów i drzew na miejscu masowych mogił.
W drugiej połowie 1944r., w związku ze zbliżaniem się Armii Czerwonej, Niemcy podjęli próbę zniszczenia wszelkich śladów zbrodni w Piaśnicy. Do realizacji tego zadania wyznaczono grupę 36 więźniów KL Stutthof, których pod silną strażą sprowadzono do Piaśnicy w końcu sierpnia 1944r. Członkowie komanda byli zmuszani do rozkopywania grobów oraz wydobywania ciał ofiar, które następnie palono na leśnych paleniskach. Przez kilka tygodni swąd palonych ciał stale dochodził do pobliskich wsi.

Po wojnie
Po zakończeniu działań wojennych, w dniach od 7 do 22 października 1946r., z inicjatywy Polskiego Związku Zachodniego przeprowadzono w lasach piaśnickich poszukiwania, w wyniku, których udało się odnaleźć ślady 30 zbiorowych mogił, z których większość miała rozmiary ok. 10x 4 m., a głębokość 3,5 metra.

Po wojnie
Po zakończeniu działań wojennych, w dniach od 7 do 22 października 1946r., z inicjatywy Polskiego Związku Zachodniego przeprowadzono w lasach piaśnickich poszukiwania, w wyniku, których udało się odnaleźć ślady 30 zbiorowych mogił, z których większość miała rozmiary ok. 10x 4 m., a głębokość 3,5 metra.

W 1962r. dzięki badaniom prowadzonym przez dr Barbarę Bojarską, pracownika Instytutu Zachodniego w Poznaniu, doszło jeszcze do odkrycia w Piaśnicy dwóch palenisk oraz mogiły więźniów obozu koncentracyjnego Stutthof. Biorąc pod uwagę fakt, iż zeznania świadków wskazywały na istnienie, co najmniej 35 zbiorowych grobów, jest możliwe, że w lasach piaśnickich wciąż znajdują się nieodkryte mogiły kryjące szczątki ofiar ludobójstwa.
W 1955r. na miejscu zbrodni postawiono Pomnik Ofiar Piaśnicy. W jego pobliżu znajdują się tablice z dokładną lokalizacją 26 zbiorowych mogił, które oznaczono i objęto opieką. Leśny cmentarz nazywany jest „Kaszubską Golgotą”. Ponadto, lasy piaśnickie stały się sanktuarium narodowo-kościelnym.

Piaśnica dzisiaj – symbolika Kaplicy
W dnia 3 października 2010r. w Lasach Piaśnickich, odbyła się podniosła uroczystość patriotyczno – religijna. W tym roku została zbudowana w miejscu starej nowa kaplica pełniąca jednocześnie funkcję pomnika. Pomnik-mauzoleum przypomina swoją formą stos całopalny, ułożony z drewna, podobny do tych, na których niemieccy sprawcy zbrodni ludobójstwa, popełnionej (1939-1940) w Piaśnicy, palili (1944r.) zwłoki swoich ofiar. W tylniej części kaplicy na słupach, podobnych do pni, ułożonych w stos, zostały wytłoczone wszystkie dotąd znane nazwiska 852 ofiar, które powinny pozostać w wiecznej pamięci potomnych. Umieszczono też sześć mosiężnych tablic z fragmentami tekstów z książki dr Barbary Bojarskiej na temat zbrodni w Piaśnicy.

W środku stosu umieszczono rzeźbę grupy- symbolizującą ofiary pomordowane w Piaśnicy. 12 osób w białych szatach, ma postawę adoracyjną, wśród nich znajduje się bł. s. Alicja Kotowska. Postaci te wyrażają ból i cierpienie, ale też zwycięstwo i chwałę tych, którzy oddali życie za wiarę i ojczyznę. W grupie tej są również matki tulące swoje dzieci, szukające schronienia przed okrucieństwem świata. Postacie o zamazanych twarzach symbolizującą ofiary dotąd niezidentyfikowane.

Na kamiennym ołtarzu widnieją słowa z Apokalipsy św. Jana: „Oto są ci, którzy przychodzą z wielkiego ucisku i opłukali swe szaty, i w krwi Baranka je wybielili”. Ołtarz jest symbolem miejsca złożonej najwyższej ofiary z własnego życia. Nad ołtarzem wznosi się krzyż z postacią umęczonego Chrystusa współcierpiącego z pomordowanymi. Witraże – z umieszczonym na jednym z nich symbolem Ducha Świętego – „płoną ogniem” wyrażonym kolorem czerwonym. Ten „ogień”, wraz ze wspomnianym stosem, przypominają intencję morderców, którzy usiłowali wypalić ślady zbrodni.

Nowa kaplica poprzez swoją bogatą i wymowną symbolikę ma nam, współczesnym i potomnym, przypominać o obowiązku zachowania pamięci o ofiarach po to, aby „przyszłe pokolenia nie musiały przeżywać czegoś tak okrutnego” – powiedział w czasie uroczystości wójt Gminy Wejherowo Jerzy Kepka. Kaplicę poświecił abp Sławoj Leszek Głódź, w czasie uroczystej koncelebry.


 

Publikacje o Piaśnicy

Piaśnica – lesie… co mówisz? (1)

Piaśnica – lesie… co mówisz? (2)